Dlaczego banki centralne na świecie obniżają kluczowe stopy procentowe?

W wiadomościach finansowych co jakiś czas pojawia się informacja, że bank centralny obniża lub podwyższa kluczowe stopy procentowe. Jednak większość ludzi nie rozumie, co to oznacza dla gospodarki i dlaczego organ regulacyjny chce zmienić ten wskaźnik.

Zacznijmy od tego, że każdy bank komercyjny, w ktÓrym można ubiegać się o kredyt, jest kredytowany przez sam bank centralny. Kluczowa stopa procentowa odzwierciedla minimalne oprocentowanie, w ramach ktÓrego prywatne organizacje finansowe dysponują środkami finansowymi w banku narodowym. To samo dotyczy lokat: kluczowa stopa procentowa odzwierciedla maksymalne oprocentowanie, na jaki bank centralny pobiera środki z bankÓw komercyjnych.

Zmiana kluczowej stopy procentowej wpływa na stopę inflacji w kraju, aktywność finansową przedsiębiorstw i osÓb fizycznych, a to czyni z niej ważne narzędzie polityki finansowej.

Spadek takiej stopy procentowej stymuluje wzrost gospodarczy: dzięki tańszym funduszom kredytowym produkcja i konsumpcja rosną szybciej, przedsiębiorstwa zarabiają więcej, a ludzie wydają więcej. Jednocześnie w kraju rośnie inflacja i rośnie oprocentowanie kredytÓw dla obywateli.

Natomiast wzrost stÓp procentowych działa jak stabilizator gospodarki: drogie kredyty zmniejszają popyt konsumpcyjny i spowalniają rozwÓj biznesu. Mamy do czynienia z „oczyszczeniem” rynku finansowego: bez dostępnych pożyczek, „bańki” finansowe pękają. W tym samym czasie inflacja i konsumpcja w kraju spadają.

Spowolnienie światowego wzrostu gospodarczego zmusiło banki centralne w wielu krajach rozwiniętych do obniżenia kluczowych stÓp procentowych pod koniec 2019 roku. Natomiast bank centralny UE zrÓwnał kluczowe stopy procentowe do zera już wiosną 2016 roku. Większość silnych gospodarek rÓwnież obniżyła stopy praktycznie do zera, ponieważ skuteczność działania tego instrumentu spadła jeszcze przed kryzysem Covid-19. Bank Centralny Federacji Rosyjskiej nie widzi jeszcze potrzeby maksymalnego obniżenia kluczowych stÓp procentowych, ale nie wyklucza ich stopniowego obniżania w celu ożywienia rynkÓw.

Wprowadzenie ograniczeń kwarantanny w większości krajÓw świata było początkiem wyjątkowego etapu w gospodarce światowej. Gwałtowny spadek popytu na towary i usługi nie wynikał z recesji gospodarczej, ale był spowodowany rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Stan epidemiologiczny ograniczył dostęp ludzi do wielu towarÓw i usług, a to doprowadziło do znacznego zmniejszenia popytu w wielu branżach.

GłÓwnym zadaniem bankÓw centralnych w tych warunkach było utrzymanie poziomu dobrobytu ludności i stworzenie warunkÓw umożliwiających firmom wyjście z kryzysu.