Bạn mệt mỏi vì phải đưa ra quyết định?
Mệt mỏi với quyết định (giảm tự tin, giảm tinh thần) là một thuật ngữ tâm lý học phổ biến mô tả tình trạng khả năng nhận thức bị suy giảm. Hiện tượng này được phát hiện bởi nhà tâm lý học xã hội Roy F. Baumeister. Theo các nghiên cứu, tình trạng này xảy ra khi một người buộc phải đưa ra quá nhiều quyết định trong ngày hoặc phải chọn từ quá nhiều phương án.
Đây không phải là điều tốt. Bởi vì nó làm cho chúng ta làm việc kém hiệu quả hơn. Bạn càng đưa ra nhiều quyết định trong ngày thì các quyết định về sau sẽ càng lúc càng tồi tệ hơn. Không chỉ những người có trách nhiệm và lãnh đạo dễ mắc phải tình trạng này, mà cả cha mẹ và những người giáo dục trẻ em, v.v. cũng thế. Bất kể quyết định phức tạp hay đơn giản, liên quan đến các vấn đề toàn cầu hay trong nước, vấn đề là ở số lượng.
Trước đây, các nhà tâm lý học khuyến nghị chỉ nên đưa ra quyết định quan trọng vào buổi sáng - khi đó quyết định sẽ hợp lý, trái ngược với buổi tối khi cảm xúc đã tích tụ. Điều này hóa ra không hoàn toàn đúng, vì giờ hoạt động sinh học của nhiều người là vào nửa sau của ngày. Như vậy không có nghĩa là bạn phải thực hiện các phép tính phức tạp để ngay lập tức tìm ra chính xác thời điểm bạn đạt năng suất cao nhất và chuyển các quyết định quan trọng từ buổi tối sang buổi sáng - và ngược lại. Bạn không cần phải làm điều gì như thế! Nhưng giải phóng bản thân khỏi rất nhiều quyết định nhỏ, giảm số lượng quyết định được đưa ra mà không được nghỉ ngơi sẽ không làm hại ai, đây là một cách hiệu quả và hợp lý.
Ví dụ, nhiều chính trị gia đã giảm bớt lựa chọn trang phục bình thường của họ xuống còn 2-3 lựa chọn hoặc giao những quyết định này cho các trợ lý đặc biệt. Cựu tổng thống Mỹ Barack Obama thừa nhận trong một cuộc phỏng vấn rằng ông chỉ mặc áo sơ mi màu xám và xanh để không phải đưa ra quá nhiều quyết định trong một ngày chứ hoàn toàn không phải vì ông không thích các màu khác. Và các thẩm phán đưa ra quyết định tích cực hơn sau khi họ ăn trưa hoặc nghỉ ngơi. Rất đơn giản: khi bạn đã mệt mỏi, bạn sợ phạm sai lầm và chọn lối thoát dễ dàng. Ví dụ: từ chối xem xét lại một vụ án nếu bạn là thẩm phán. Hoặc bạn bắt đầu tránh đưa ra quyết định, bắt đầu quá trình trì hoãn (hoãn các quyết định và hành động đến giây phút cuối cùng, chuyển sang làm việc khác).
Chắc hẳn bạn cũng đã nhận thấy điều này trong cuộc sống của mình. Khi bạn phải chọn từ một thực đơn có quá nhiều món, bạn sẽ chọn món bạn hiểu rõ nhất, ngay cả khi bạn sẵn sàng thử những điều mới. Nếu cùng một menu được giảm xuống còn 6-7 món - khả năng bạn quyết định thử một món mới sẽ cao hơn.
Các nhà đầu tư, đối tác tham gia vào các dự án quan trọng cũng đưa ra nhiều quyết định ảnh hưởng đến cuộc sống của mình. Làm thế nào để bạn đưa ra quyết định hiệu quả nhất? Rất đơn giản! Sau đây là những điều sẽ giúp bạn làm điều đó:
• Quyết định trước mọi việc có thể quyết định trước. Hôm nay bạn ăn gì, ăn trưa lúc mấy giờ, đi ngủ lúc mấy giờ. Bằng cách đó, bạn sẽ biết câu trả lời cho những câu hỏi phức tạp này.
• Nghỉ giải lao 10 phút giữa mỗi quyết định. Ví dụ: nếu bạn cần đưa ra quyết định về dự án và chọn máy pha cà phê, hãy giải quyết nhiệm vụ của dự án trước, dành 10 phút để nghỉ ngơi, sau đó tiến hành kiểm tra các tùy chọn. Bằng cách đó, bạn có cơ hội tốt hơn để chọn chính xác thứ mình cần, thay vì thứ rẻ nhất hoặc thứ đầu tiên bạn tìm thấy.
• Phân bổ các quyết định theo tầm quan trọng. Giải quyết những vấn đề khó khăn nhất trước, rồi đến những vấn đề nhỏ sau.
• Thu hẹp danh sách các quyết định của bạn. Hãy tự hỏi bản thân: việc giải quyết vấn đề này hôm nay có thực sự quan trọng đối với tôi không? Đó là cách bạn sẽ nhận ra rằng rất nhiều quyết định không thực sự quan trọng đối với bạn. Ví dụ, có thể bạn không quan tâm đến việc mặc áo màu gì và vấn đề này cũng sẽ được giải quyết trước.
• Tự khen mình! Đối với mọi quyết định tốt mà bạn đưa ra.
Chỉ vậy thôi. Bạn không nên chỉ trích bản thân hoặc người khác nếu bạn cảm thấy mệt mỏi và không muốn giải quyết bất cứ điều gì khác. Roy F. Baumeister và các chuyên gia khác từ lâu đã chứng minh rằng sức mạnh ý chí là một nguồn tài nguyên thiên nhiên có thể cạn kiệt nếu sử dụng liên tục. Cũng giống như các tài nguyên khác, nó cần được tái tạo.